Historia języka polskiego
-
zbić z pantałyku6.06.20026.06.2002Zaciekawiło mnie, co oznacza pantałyk w zwrocie zbić z pantałyku. Skąd pochodzi to słowo?
-
Księga Wyjścia7.01.20087.01.2008Księga Wyjścia w scs. to Izchod. Po polsku jednak mamy inny przedrostek (rdzeń, nawiasem mówiąc, też), a pol. słowo zejście z przedrostkiem z- kontynuującym chyba zarówno ps. iz-, jak i s(n)- znaczy ‘zejście z góry’ lub ‘zejście się razem’. Dlaczego tak jest? Skąd w ogóle wzięło się owo wy-?
-
rozbieżności między słownikami17.06.200217.06.2002Szanowni Państwo,
Chcielibyśmy się dowiedzieć, czy istnieje hierarchia norm podawanych przez różne słowniki. Jako przykład niech posłuży wyraz satysfakcja.
Słownik języka polskiego pod red. Mieczysława Szymczaka (Warszawa 1999, t. 3, s. 171) podaje, że wyraz ten nie ma liczby mnogiej (blm). Nowy słownik ortograficzny oprac. przez Edwarda Polańskiego (Warszawa 2002, s. 698) nie odnotowuje liczby mnogiej. Z kolei Inny słownik języka polskiego pod red. Mirosława Bańko (Warszawa 2000, t. 2, s. 551) podaje wprost: lm: M -cje, D -cji. Wątpliwości nie rozwiewa Nowy słownik poprawnej polszczyzny pod red. Andrzeja Markowskiego (Warszawa 2002, s. 900), który pod hasłem satysfakcja zamieszcza skrót zwykle blm. Nadmienimy tylko, że wszystkie słownik zostały wydane przez PWN. Któremu więc słownikowi należy zaufać? I czy satysfakcja ma liczbę mnogą? Usatysfakcjonuje nas tylko pełna i jednoznaczna odpowiedź.
Pozdrawiamy.
Redakcja historii Gdańskiego Wydawnictwa Oświatowego
-
w try miga30.05.200530.05.2005Witam serdecznie. Moje pytanie dotyczy określenia w try miga. Chciałabym się dowiedzieć, jakie jest źródło pochodzenia tego zwrotu, skąd się wywodzi, jaka jest jego historia. Z góry dziękuję za odpowiedź.
Pozdrawiam. -
beze i przeze14.01.200514.01.2005Witam
Przyimek bez przed zaimkiem mnie występuje w formie beze. Podobnie przyimek przez – w formie przeze. Są to jedyne sytuacje, w których używamy przyimków beze i przeze (a więc jedynie przed zaimkiem mnie). Jaka jest przyczyna takiego zjawiska i jak można by je fachowo nazwać?
Dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam. -
chaszcze / haszcze
19.02.202419.02.2024Dlaczego Doroszewski notuje pisownię „haszcze”, a nie przez „ch”?
-
czas zaprzeszły26.02.201526.02.2015Dzień dobry,
ostatnio zaciekawił mnie temat czasu zaprzeszłego. W znalezionej przeze mnie literaturze jest bardzo niewiele informacji o tym pięknym, aczkolwiek, z tego co wiem, już praktycznie wymarłym czasie. Autorzy podręczników do historii języka polskiego opisują tylko jego formy. Chciałabym się dowiedzieć czegoś o jego powstaniu (kiedy to nastąpiło), jego rozwoju i użyciu. Byłabym wdzięczna, jeśli moglibyście Państwo podsunąć mi literaturę, w której można coś więcej na ten temat znaleźć. -
dialekty lechickie2.01.20082.01.2008Szanowni Państwo,
czy w średniowieczu Słowianie mieszkający w Meklemburgii, na Pomorzu Szczecińskim i na Rugi mówili dialektami polskimi? W odniesieniu do tych dialektów spotkałem się z nazwą dialekty lechickie. Czy oznacza to:
a) dialekty polskie nazwane nieco inaczej z przyczyn pozajęzykowych (inne losy polityczne, wczesna germanizacja itp.)?
b) inny, odrębny od polskiego język, bardziej jednak podobny do polskiego niż np. czeski czy słowacki?
Serdecznie pozdrawiam
Filip Cerkaski -
Jestem Polakiem – dlaczego narzędnik? 15.10.201615.10.2016Mój kolega z Włoch zapytał mnie, dlaczego polskie zdanie typu Jestem Włochem, Jestem Polakiem zawiera narzędnik, nie zaś jak w innych językach, które podlegają deklinacji, z mianownikiem (niem. Ich bin italienisch, wł. Sono Italiano). W łacinie widzimy podobną zależność – Jestem człowiekiem, Ecce homo.
Z góry dziękuję za odpowiedź.
Z pozdrowieniami
Albert Gorzelak
-
Od kiedy szłem zamiast szedłem?29.11.201829.11.2018Czy da się ustalić od kiedy w Polsce mówiło się poszłem, przyszłem, jaka jest pokrótce historia użycia, oraz ewentualnie kiedy jednoznacznie oznaczono to jako błędne?